Z duszą

W tym wpisie dowiesz się, jakie są konkretne ceny materiałów, których nie znajdziesz na stronach ich producentów. Z jakiegoś powodu producenci ich nie podają… zwłaszcza jeśli chodzi o materiały droższe.

Elewacja oraz dach to najbardziej zauważalne elementy budynku. Wykończenie ścian to tzw. postawienie kropki nad i. Sposób wykończenia należy jednak przewidzieć na samym początku, na etapie projektowania, m. in. ze względu na różne materiały termoizolacyjne stosowane do różnych materiałów elewacyjnych, a także ich grubości. Jeśli planujesz budowę domu lub po prostu chcesz poznać najnowocześniejsze materiały elewacyjne dedykowane domom jednorodzinnym, ich ceny a także wady i zalety, ten wpis jest dla Ciebie. Sprawdź, dzięki którym materiałom możesz uzyskać efekt, odpowiadający Twoim potrzebom.

[expand title=”Czytaj dalej…” trigpos=”below” swaptitle=”Zwiń”]

Materiały elewacyjne można podzielić na dwie główne grupy: tradycyjne – naturalne i nowoczesne – przeważnie kompozyty.
Poniżej subiektywne zestawienie wybranych przeze mnie materiałów elewacyjnych. Nie znajdziesz tu jednak materiałów najtańszych, dostępnych w większości marketów budowlanych – zwykle są kiepskiej jakości i o dość tandetnym wyglądzie. Uważam, że jeśli nie dysponujemy dużym funduszem (co często się zdarza przy końcówce budowy), lepiej już zainwestować w dobry tynk niż w materiały typu styropian z „drewnianą” fakturą, cementowe płytki udające kamień czy plastikowe tapety udające drewno (tak, naprawdę są takie materiały).

Jeśli nie wiesz, czy wybrać materiały naturalne czy nowoczesne komponenty, zastanów się, na czym Ci najbardziej zależy (i co mieści się w zakresie Twojego budżetu) – na naturalnym wyglądzie, ale co za tym idzie niezbędnej impregnacji (drewno, kamień) czy na trwałości przez lata, ale przy użyciu imitacji? To jest główna różnica pomiędzy tymi dwoma grupami materiałów.

Wśród materiałów tradycyjnych – naturalnych, stosowanych współcześnie, możemy wyróżnić przede wszystkim:

1. Cegłę/okładzinę klinkierową.

Tradycyjnym, efektownym wykończeniem budynku jest cegła – np. klinkierowa. Cegła elewacyjna jest trwała i mrozoodporna. Ten typ elewacji charakteryzuje się także niską nasiąkliwością – dzięki porowatej strukturze łatwo oddaje wilgoć. Klinkier występuje w różnych odmianach, może być to cegła pełna, perforowana, specjalna kominowa, połówka (połowa grubości) lub okładzina klinkierowa. Cegła może być w długości standardowej lub – modnej ostatnio – długiej, która nadaje bardziej nowoczesny charakter. Można również pobawić się w różne ułożenie cegieł i (koniecznie z projektem! Improwizowanie na budowie nigdy nie jest dobrym pomysłem) część cegieł wysunąć i w różne grubości spoiny np. zastosować tylko piony poziome. Cegłę można układać w systemie fasady wentylowanej, okładzinę natomiast przyklejać do styropianu (ściana lekka-mokra).

Przykład: KMK KLINIER – cegły i okładziny klinkierowe, cegły na komin.
– cegła na komin – cena: ok. 7 zł/szt. brutto (1m2 – 48 szt., 336 zł/m2 brutto), wym. 11,5x24x7,1 cm
– cegła klinkierowa standardowa – cena: ok. 3 zł/szt. brutto (1m2 – 75 szt., 225 zł/m2 brutto) , wym. 10x21x5 cm
– płytka klinkierowa prosta – cena: ok. 3 zł/szt. brutto (1m2 – 48 szt., 144 zł/m2 brutto) , wym. 0,9x24x7,1 cm
– płytka klinkierowa kątowa – cena: ok. 13,40 zł/szt. brutto

Elewacja wentylowana

Nowoczesne okładziny elewacyjne układa się na ociepleniu wykonanym metodą lekką suchą, tworząc tzw. fasadę wentylowaną. Taki typ elewacji ma wiele atutów. Pusta przestrzeń pomiędzy okładziną a ociepleniem zapobiega gromadzeniu się wilgoci w izolacji termicznej. Dzięki pustce wilgoć może swobodnie odparować, dlatego na fasady wentylowane stosuje się ocieplenie z wełny mineralnej. Okładzina fasady na ruszcie zwiększa żywotność elewacji – osłania ją przed niekorzystnymi czynnikami atmosferycznymi. W przypadku takiej okładziny bardzo łatwo jest też wyeliminować wszelkie nierówności ściany. Dzięki takiej elewacji ogranicza się również straty ciepła zimą oraz intensywność nagrzewania latem.

2. Panele drewniane.

Elewacje drewniane to wybór dla osób szukających w rozwiązaniach budowlanych zarówno wrażenia przytulności, jak i elegancji. Taki materiał wymaga jednak częstej impregnacji. Jeśli lubisz efekt naturalny, nie przeszkadza Ci tzw. patyna, najlepiej wykorzystać drewno o popularnym w danej lokalizacji typie. Miejscowy gatunek nie tylko okaże się tańszy od egzotycznych odmian, ale także będzie idealnie współgrać z otoczeniem. Najczęściej wybierane rodzaje drewna to dąb, modrzew i mniej kosztowna sosna lub świerk. Dużo droższe lecz bardziej wytrzymałe i wymagające mniej uwagi jest drewno egzotyczne.

Przykład: DREWNO NATURALNE ULTRA WOOD – elewacje, sprzedaż i montaż.
– cena: ok. 200 zł/m2 (sam materiał, bez montażu)
– montaż – systemy niewidoczne, umożliwiające desce pracę
– wśród gatunków wykorzystywanych na elewacje znajdują się m.in.: świerk europejski, modrzew syberyjski, merbau, massaranduba, kempas, ipe, garapa, cumaru oraz bangkirai
– wykończenie: olej z pigmentem lub patyna
– impregnacja elewacji – co ok. 5 lat
– panele zazwyczaj sugerowane są do elewacji wentylowanych, w projekcie należy przewidzieć miejsce na ruszt

Poniżej trzy przykłady elewacji z wykorzystaniem paneli drewnianych. Pierwsze dwie elewacje wyglądają elegancko, nowocześnie, wykończenie drugiej natomiast bardziej przypomina domek letniskowy. Dlaczego? M. in. przez sposób wykończenia narożników – na pierwszym zdjęciu panele są przycięte ukośnie, w drugim została wywinięta obróbka blacharska, w trzecim zastosowano najprostsze i zarazem najbardziej tandetne rozwiązanie, psujące cały efekt – drewniane listewki, prawdopodobnie zasłaniające nierówno przycięte panele…

3. Okładziny z kamienia naturalnego.

Jednym z najtrwalszych naturalnych materiałów jest kamień. Najpopularniejszymi odmianami wykorzystywanymi w budownictwie są: piaskowiec, granit, wapień, trawertyn, łupek. Granit, trawertyn, łupek uważane są za najbardziej wytrzymałe, natomiast wapienie i piaskowce cechują się mniejszą odpornością. Surowiec ten może różnić się grubością i sposobem wykończenia (kamień polerowany i fakturowany). Gładkie kamienie (w przeciwieństwie do chropowatych) stwarzają poczucie lekkości, elegancji, podkreślą nowoczesną bryłę domu lub jej fragment.

Przykład: ŚLĄSKIE KRUSZYWA NATURALNE – łupek dachowy i elewacyjny Rathscheck. Systemy elewacyjne (pierwsze 3 dedykowane do fasad wentylowanych):
– krycie symetryczne z ukrytym montażem
– krycie symetryczne z montażem na haki
– montaż łupka w systemie rusztu aluminiowego
– montaż łupka w systemie klejonym
– cena: ok. 80 zł/m2 – sam materiał, 160 zł/m2 – z konstrukcją i montażem
– można zastosować ten sam łupek na dachu (min. kąt nachylenia – 40%) i elewacji, osiągając bardzo ciekawy efekt
– różne sposoby układania łupka – m. in. krycie staroniemieckie, niemieckie, łuskowe, podwójne prostokątne, w szpic – francuskie, w karo, liniowe

4. Okładzina z blachy.

Kolejny materiał, który można stosować zarówno na dach jak i elewacje – okładzina z blachy.

Nowoczesny styl wykończenia domu można uzyskać również za pomocą pokrycia z blachy. Surowy, metaliczny materiał spodoba się osobom lubiącym minimalizm i chłodne, stonowane odcienie. Zaletą wykorzystania blachy jest także to, że materiał ten właściwie nie wymaga opieki. Dodatkowo jest trwały i odporny na działanie ognia. Minusem jest z pewnością nagrzewanie się blachy oraz trzeszczenie w gorące dni spowodowane rozszerzaniem się materiału. Blachy mogą być z rożnych materiałów – np. stalowe lub tytanowo-cynkowe.
Podobnie jak w przypadku łupka, blachę można zastosować na dachu domu z dachem dwuspadowym (tez. modnej ostatnio stodoły) i przeciągnąć ją w dół na elewacje, stosując specjalne rynny bezokapowe.

Przykład: BLACHA RUUKKI – blacha stalowa, np. na rąbek stojący.
– cena: ok. 65 zł/m2 brutto (sam materiał)
– podział – 475 mm

Przykład: BLACHA RHEINZINK – blacha tytan-cynk na elewacje, dach, rynny jak i w postaci obróbek blacharskich.
– cena – ok. 100 zł/m2 (sam materiał)
– dachy i systemy pokryć dachowych (które można również zastosować na elewacje)- na podwójny rąbek stojący, na kątowy rąbek stojący, na listwę zatrzaskową klick, łuski karo i duże romby
– architektoniczne detale i wykończenia budynków – obróbki dachów płaskich i attyki, obróbki blacharskie murów z blachy tytan-cynk, obróbka komina miękkim cynkiem, okładziny komina z blachy tytan-cynk, okładziny ścian szczytowych z blachy tytan-cynk, lukarny z blachy tytan-cynk, balkony i zadaszenia z blachy tytan-cynk, parapety z blachy cynkowo-tytanowej
– blacha ręcznie formowana na budowie – drogi montaż

Projekt domu w Austrii z metalowym systemem elewacji w łuskę z blachy tytan-cynk.

5. Beton architektoniczny.

Ten sposób wykańczania elewacji postanowiłam zakwalifikować do tradycyjnych, ponieważ znany jest od wielu lat, w przeciwieństwie do tych, które opiszę poniżej. Beton architektoniczny od jakiegoś czasu jest bardzo popularny, chętnie stosuje się go zarówno we wnętrzach jak i na elewacjach. Jego surowa estetyka oraz trwałość sprawiają, że ludzie coraz częściej wybierają płyty z naturalnego betonu na elewację swojego wymarzonego domu.
Cena płyt z betonu architektonicznego na elewacje waha się od 100 do nawet 500 zł/m2. Warto celować z płyty w granicach 250-300 zł/m2 z montażem, te najtańsze są z najgorszego możliwego jakościowo betonu, przez co na jego powierzchni z czasem mogą pojawić się brzydkie zacieki oraz może zzielenieć. Ponadto, tanie płyty są cienkie, przez co mogą pękać.
Kolor betonu architektonicznego można wybrać z bogatych wzorników producentów, co pozwala na znalezienie swojego wymarzonego odcienia. Pomyslem wartym rozważenia jest połączenie 2-3 kolorów betonu na elewacji, np. podkreślających konkretne bryły budynku. Beton architektoniczny może być zastosowany zarówno jako elewacja wentylowana, jak i klejony bezpośrednio do styropianu.

Drugim typem materiałów stosowanych na elewacje są elewacje nowoczesne – kompozyty. Kompozyt to (za: Wikipedia.org) „(…) materiał o strukturze niejednorodnej, złożony z dwóch lub więcej komponentów (faz) o różnych właściwościach”. Właściwości kompozytów nigdy nie są sumą czy średnią właściwości jego składników. Najczęściej jeden z komponentów stanowi lepiszcze, które gwarantuje jego spójność, twardość i elastyczność, a drugi, tzw. komponent konstrukcyjny zapewnia odporność na ściskanie/rozciąganie. Kompozyty mogą świetnie udawać inne materiały: metal, drewno, kamień, natomiast cechują się większą wytrzymałością i brakiem potrzeby impregnacji. Ceny kompozytów są dość zbliżone, mają natomiast różne rodzaje wykończeń, jedne lepiej imitują kamień, gorzej drewno, inne najlepiej wyglądają gładkie. Poniżej kilka ich przykładów:

1. Kompozyty z wierzchnią warstwą metalu.

Przykład: Płyty elewacyjne ALUCOBOND:
– płyta kompozytowa, złożona z dwóch wierzchnich blach aluminiowych z rdzeniem mineralnym. W dotyku przypomina metal. Dobrze imituje metal, równie dobrze prezentuje się w formie np. gładkich boni.
– cena: ok. 120 zł/m2 netto; od. 500-550 zł/m2 (z montażem, wełną i stelażem)
– max dł. 5m, max szer. 1m
– dedykowana do fasad wentylowanych
– stosowana z wełną (która jest paroprzepuszczalna, ognioodporna, ma większą rozkurczliwość – kotwy płyt są montowane w murze, wełna jest w stanie się do nich dopasować)

2. Płyty laminowane (HPL).

Przykład: Płyty elewacyjne TRESPA:
– wytwarzane pod wysokim ciśnieniem dekoracyjne płyty laminowane (HPL), wytwarzane z pomocą technologii jej utwardzania wiązką elektronów (EBC); mieszanina nawet do 70% włókien naturalnych oraz żywic termoutwardzalnych w wytwarzanym pod wysokim ciśnieniem i w wysokiej temperaturze. W dotyku przypomina plastik. Z wymienionych tu kompozytów, najlepiej imituje drewno.
– cena: ok. 500 zł/m2 (z montażem, wełną i stelażem)
– dedykowana do fasad wentylowanych

3. Spieki kwarcowe.

Przykład: Płyty elewacyjne LAMINAM:
– spieki kwarcowe, stworzone z naturalnych materiałów, takich jak iły łupkowe, skały granitowe i pigmenty ceramiczne, mogą być łatwo mielone, a następnie poddane procesowi recyklingu. W dotyku przypomina kamień i dość dobrze go imituje.
– cena: zależna od grubości – 3mm – ok. 300 zł/m2 brutto (bez montażu), 5mm – ok. 340 zł/m2 brutto (bez montażu), 12 mm – ok. 850 zł/m2 brutto (bez montażu)
– na elewacje – min. gr. 3mm, dedykowane do klejenia do styropianu (specjalny klej wysoko elastyczny) – proj. 1387
– na posadzki (wewnątrz i na zewnątrz) – min. gr. 5mm (formaty mniejsze np. 0,5m x 1m), 12 mm (formaty większe np. 1m x 3m), dedykowane do klejenia – jak płytki
– płyty wielkoformatowe o max. wymiarach 3000x1000x3

4. Elewacyjne deski kompozytowe.

Przykład: Deski kompozytowe elewacyjne RELAZZO REHAU:
– kompozyt polimerowo-drzewny (WPC, od ang. wood polymer composites) składa się w ponad 50% z drewna. Deska w dotyku jest jak drewno, pachnie jak drewno i można ją obrabiać jak drewno. Deska jest odporna na działanie promieniowania UV, dzięki czemu zachowuje swój pierwotny kolor przez lata. Patyna charakterystyczna dla naturalnego drewna pojawia się już niedługo po zamontowaniu desek. W przeciwieństwie do naturalnego drewna, nie wymaga jakiejkolwiek konserwacji.
– cena – ok. 450 zł/m2 (cały system, bez montażu)
– gwarancja – 10 lat (na cały system)
– jedyna konserwacja to ewentualne mycie mydłem na bazie ługu

Warto pamiętać, że projekt do pozwolenia na budowę nie zawiera rozwiązań szczegółowych wykonania elewacji. Jeśli zależy Ci na szczególnej estetyce wykonania lub nie masz pomysłu, jak wykonać daną elewację, jakie zastosować podziały, jaki system, zamów u architekta projekt wykonawczy lub skorzystaj z pomocy doradców technicznych producenta danej elewacji, którzy zazwyczaj chętnie (i za darmo, jeśli zamówisz ich produkt) wykonają dla Ciebie odpowiedni projekt i dobiorą najlepszy system.
Wpis przygotowany został na podstawie doświadczeń praktykującego architekta, wykonującego projekty techniczne domów jednorodzinnych, ceny zostały uzyskane bezpośrednio od producentów, mogą różnić się w zależności od wielkości zamówienia, miejsca oraz czasu. Dane techniczne uzyskane od doradców technicznych, wady i zalety określone na podstawie realizacji projektów, ocen użytkowników, wizyt na budowie.

Zobacz też:
Spodek czy sombrero? czyli o starzeniu się materiałów
Czy MCK w Katowicach to miejsce z duszą?
Architektura na Malcie

[/expand]